Nederland beschikt over een uitgebreid en druk gebruikt spoornetwerk. Het kabinet verwacht dat het aantal treinreizigers de komende jaren groeit. Om de groei van het aantal treinreizigers op te vangen, moeten er meer treinen gaan rijden. Maar dit kan alleen als het spoor veilig genoeg is.
Veiligheid op het spoor
De beheerder van het netwerk, ProRail, en de verschillende vervoerders zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de veiligheid op het spoor, stations en emplacementen. Veel maatregelen zijn gericht op het voorkomen van incidenten, maar voor het geval er toch iets onverwachts gebeurt heeft ProRail een goed uitgeruste incidentenbestrijdingsorganisatie. Daarnaast blijven de Rijksoverheid, gemeenten en ProRail samen werken aan het verbeteren van de veiligheid op en om het spoor.
Passagiers- en goederenvervoer
Op het Nederlandse Spoornetwerk gaan passagiersvervoer en goederenvervoer gelijktijdig over het spoornetwerk. In veel delen van het land worden met een hoge frequentie passagierstreinen gereden en zijn de stations aangepast op een groeiend aantal treinreizigers.
Op de corridor Rotterdam-Duitsland rijden verreweg de meeste goederentreinen. De Rotterdamse haven en het spoornetwerk, waaronder de Betuweroute, vormen één van de belangrijke doorvoerroutes naar het Europese achterland. Op het spooremplacement Kijfhoek worden grote hoeveelheden wagons gerangeerd, alvorens ze het spoornetwerk opgaan.
De Nederlandse Spoorwegen is de grootste passagiersvervoerder op het Nederlandse spoornetwerk. Daarnaast zijn er nog enkele kleinere, vooral regionaal opererende, vervoerders actief. Het Rijk is concessieverlener voor het hoofdspoor. Provincies zijn veelal de concessieverleners voor de regionale spoorlijnen. Concessies voor bus- en tramlijnen worden ook door decentrale overheden verleend.
Incidentenbestrijdingsorganisatie
De ProRail Incidentenbestrijdingsorganisatie en Crisismanagementorganisatie werken allereerst nauw samen met de regionale hulpverleningsdiensten, veiligheidsregio’s en gemeenten. Met behulp van de Handreiking Voorbereiding spoorincidenten worden convenanten afgesloten met de 25 Veiligheidsregio’s om de samenwerking bij incidenten op het spoor continue te verbeteren. Op tactisch en strategisch niveau werken alle spoorpartijen samen in het OCCR te Utrecht. In geval van incidenten en crises op het spoor worden bijsturingsmaatregelen getroffen en werken de strategische crisisteams van ProRail en NS nauw samen.
ProRail en NS zijn tevens beide aangesloten op het Alerteringssysteem Terrorismebestrijding (Atb) binnen de sector OV en Spoor en hebben vooraf afgesproken maatregelen klaar liggen bij een (dreigende) terroristische aanslag.
De rol van het DCC-IenW
Het DCC-IenW onderhoudt de contacten met ProRail en de vervoerder NS. Bij incidenten wordt in deze keten samengewerkt om politiek-ambtelijke top en de maatschappij goed te informeren over de situatie en de getroffen maatregelen.